اولین شب از شب‌های قدر است و شب قدر همان شبی است که در تمام سال شبی بهفضیلت آن نمی‌رسد و عمل در آن بهتر است از عمل در هزار ماه و در آن شب تقدیر امور سال رقم می‌خورد و ملائکه و روح که اعظم ملائکه است در آن شب به اذن پروردگار به زمین نازل می‌شوند و به خدمت امام زمان علیه‌السلام مشرف می‌شوند و آنچه برای هر کس مقدر شده است بر امام علیه السلام عرض می‌کنند. 
اعمال شب قدر بر دو نوع است: یکی آن که در هر سه شب انجام می‌شود و دیگر آن که مخصوص هر شبی است. 
 

اعمالی که در هر سه شب مشترک است:

 

1- غسل. (مقارن غروب آفتاب، که بهتر است نماز عشاء را با غسل خواند.) 

2- دو رکعت نماز وارد شده است که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه توحید بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَیهِ و در روایتی است که از جای خود برنخیزد تا حق تعالی او و پدر و مادرش را بیامرزد. 

3- قرآن مجید را بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید: اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُِکَ بِکِتابِکَ المُنزَلِ وَ ما فیهِا سمُکَ الاَکبَرُ و اَسماؤُکَ الحُسنی وَ یُخافُ وَ یُرجی اَن تَجعَلَنی مِن عُتَقائِکَ مِنَ النّار. پس هر حاجت که دارد بخواهد. 

4- مصحف شریف را بگیرد و بر سر بگذارد و بگوید: 

اَللّهمَّ بِحَقِّ هذاالقُرآنِ وَ بِحَقِّ مَن اَرسَلتَه بِه وَ بِحَقِ کُلِّ مومنٍ مَدَحتَه ُ فیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیهِم فلا اَحَدَ اَعرَفُبِ بِحَقِّکَ مِنکَ. 

ده مرتبه بگوید: بِکَ یا الله 

ده مرتبه: بِمُحَمَّدٍ 

ده مرتبه: بِعلیٍّ 

ده مرتبه: بِفاطِمَةَ 

ده مرتبه: بِالحَسَنِ 

ده مرتبه: بِالحُسَین ِ 

ده مرتبه: بِعلیّ بنِ الحُسین 

ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ 

ده مرتبه: بِجَعفَر بنِ مُحَمَّدٍ 

ده مرتبه: بِموُسی بنِ جَعفَر ٍ 

ده مرتبه: بِعلیِّ بنِ عَلیٍّ 

ده مرتبه: بِعَلِیِّ بنِ مُحَمَّدٍ 

ده مرتبه: بِالحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ 

ده مرتبه: بِالحُجَّةِ. 

پس از این عمل هر حاجتی که داری طلب کن. 

5- زیارت امام حسین علیه السلام است؛ که در روایت آمده است که چون شب قدر می‌شود منادی از آسمان هفتم ندا می‌کند که حق تعالی آمرزید هر کسی را که به زیارت قبر امام حسین علیه السلام آمده است. 

6- احیا داشتن این شب‌ها. در روایت آمده هر کس احیا کند شب قدر را گناهان او آمرزیده شود هر چند به عدد ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌ها و وزن دریاها باشد. 

7- صد رکعت نماز بخواند که فضیلت بسیار دارد، و افضل آنست که در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه توحید بخواند. 

8- این دعا خوانده شود: اَللّهُمَّ اِنّی اَمسَیتُ لَکَ عَبدًا داخِرًا لا اَملِکُ لِنَفسی وَ اَعتَرِفُ...

 

شب نوزدهم: 

1- صد مرتبه "اَستَغفُرِاللهَ رَبی وَ اَتوبُ اِلَیه".

2- صد مرتبه " اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَمیرَالمومنینَ".

3- دعای "یا ذَالَّذی کانَ..." خوانده شود .

4- دعای " اَللّهَمَّ اجعَل فیما تَقضی وَ..." خوانده شود.

 

شب بیست و یکم: 
فضیلتش زیادتر از شب نوزدهم است، و باید اعمال آن شب را از غسل و احیاء و زیارت و نماز، هفت قل هو الله و قرآن بر سر گرفتن و صد رکعت نماز و دعای جوشن کبیر و غیره در این شب به عمل آورد، در روایات تاکید شده در غسل و احیاء و جدّ و جهد در عبادت در این شب و شب بیست و سوم.

اعمال شب بیست و سوّم

در هَدِیّة الزّائر ذکر شده از دو شب قدر سابق افضل است و از احادیث بسیار مُستَفاد مى شود که شب قدر همین است و این شب جهنى است و در این شب جمیع امور بر وفق حکمت مقدّر مى گردد وازبراى این شب غیر از اعمالى که با دو شب سابق شریکست چند عمل دیگر است:

  اوّل خواندن سوره عنکبوت و رُوم که حضرت صادق علیه السلام قَسم یاد فرموده که خواننده این دو سوره دراین شب از اهل بهشت است

  دوّم خواندن حَّم دُخان

  سوّم خواندن سوره قَدر هزار مرتبه


  چهارم آنکه تکرار کند در این شب بلکه در تمام اوقات این دعا را اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ ((الخ )) و ذکر آن در ضمن ادعیه شبهاى دهه آخر بعد از دعاى شب بیست و سوّم می آید.

  پنجم بخواند:

اَللّهُمَّ امْدُدْ لى فى عُمْرى وَاَوْسِعْ لى فى رِزْقى

خدایا دراز کن عمرم را و فراخ کن روزیم را

وَاَصِحَّ لى جِسْمى وَبَلِّغْنى اَمَلى وَاِنْ کُنْتُ مِنَ الاْشْقِیاَّءِ فَاْمحُنى

و سالم گردان تنم را و برسانم به آرزویم و اگر در زمره بدبختان هستم تو نامم را از

مِنَ الاْشْقِیاَّءِ وَاْکتُبْنى مِنَ السُّعَداَّءِ فَاِنَّکَ قُلْتَ فى کِتابِکَ الْمُنْزَلِ

سلک آنان پاک کن و در زمره سعادتمندانم ثبت کن زیرا تو خودت در کتابى که

عَلى نَبِیِّکَ الْمُرْسَلِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ الِهِ یَمْحُو اللّهُ ما یَشاَّءُ وَیُثْبِتُ

بر پیامبر مرسلت صلى الله علیه و آله نازل فرمودى چنین گفتى : ((خدا هر چه خواهد محو مى کند و ثبت مى کند

وَعِنْدَهُ اُمُّ الْکِتابِ 

و نزد او است اصل کتاب )) 


ششم بخواند: 

اَللّهُمَّ اجْعَلْ فیما تَقْضى وَفیما تُقَدِّرُ مِنَ الاْمْرِ الْمَحْتُومِ وَفیما تَفْرُقُ مِنَ الاْمْرِ الْحَکیمِ 

خدایا قرار ده در آنچه حکم کرده و مقدر فرموده اى از فرمان حتمى خود و در آنچه جدا کنى از دستور حکیمانه ات 

فى لَیْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضاَّءِ الَّذى لا یُرَدُّ وَلا یُبَدَّلُ اَنْ تَکْتُبَنى مِنْ حُجّاجِ

در شب قدر از آن حکمى که بازگشت ندارد و تغییر پذیر نیست که بنویسى مرا از حاجیان

بَیْتِکَ الْحَرامِ فى عامى هذَا الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمُ

خانه محترم کعبه ات در همین امسال آنانکه حجشان مقبول و سعیشان

الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ وَاجْعَلْ فیما تَقْضى

مورد تقدیر و گناهانشان آمرزیده و اعمال بدشان بخشوده شده و مقرر فرما در آنچه

وَتُقَدِّرُ اَنْ تُطیلَ عُمْرى وَتُوَسِّعَ لى فى رِزْقى 

حکم کرده و مقدر فرموده اى که عمرم را طولانى کنى و در روزیم وسعت دهى


هفتم بخواند این دعا راکه در اقبال است:

یا باطِناً فى ظُهُورِهِ وَیا ظاهِراً فى بُطُونِهِ وَیا باطِناً لَیْسَ

اى که نهان است در عین آشکاریش و اى که آشکار است در عین نهانیش و اى نهانى که در

یَخْفى وَیا ظاهِراً لَیْسَ یُرى یا مَوْصُوفاً لا یَبْلُغُ بِکَیْنُونَتِهِ

خفا نیستى و اى آشکارى که دیده نشوى اى که توصیفت کنند ولى هیچ وصفى به کنه ذات تو نرسد

مَوْصُوفٌ وَلا حَدُّ مَحْدُودٌ وَیا غاَّئِباً غَیْرَ مَفْقُودٍ وَیا شاهِداً غَیْرَ

و هیچ حدى محدودت نکند و اى که پیدائى ولى گم نشده اى و اى که حاضرى ولى مشهود

مَشْهُودٍ یُطْلَبُ فَیُصابُ وَلَمْ یَخْلُ مِنْهُ السَّمواتُ وَالاْرْضُ

نشوى تو را طلب کنند و به مقصود نائل گردند، از تو خالى نیست آسمانها و زمین

وَمابَیْنَهُما طَرْفَةَ عَیْنٍ لا یُدْرَکُ بِکَیْفٍ وَلا یُؤَیَّنُ بِاَیْنٍ وَلا بِحَیْثٍ

و مابین آندو یک چشم برهم زدن ، به چگونگى در نیائى و به جائى و سوئى اندر نشوى

اَنْتَ نُورُ النُّورِ وَرَبُّ الاْرْبابِ اَحَطْتَ بِجَمیعِ الاُْمُورِ سُبْحانَ مَنْ

توئى روشنى نور و پروردگار همه پروردگاران به تمام امور احاطه دارى منزه خدائى که

لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْءٌ وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ سُبْحانَ مَنْ هُوَ هکَذا وَلا

نیست مانندش چیزى و او است شنواى بینا منزه است آنکه او چنین است و جز او دیگرى

هکَذا غَیْرُهُ 

چنین نخواهد بود 

پس دعا مى کنى بدانچه بخواهى.

هشتم آنکه غیر از غسل اوّل شب غسلى نیز در آخر شب کند .

و بدانکه از براى غسل و احیاء این شب و زیارت امام حسین علیه السلام و صد رکعت نماز فضیلت بسیار و تاءکید شده شیخ در تهذیب روایت کرده از ابوبصیر از حضرت صادق علیه السلام که فرمود در شبى که امید مى رود شب قَدر باشد صد رکعت نماز کن بخوان در هر رکعت قُلْ هُوَاللّهُ اَحَدٌ را ده مرتبه گفتم فدایت شوم اگر قوّت نداشته باشم ایستاده بجا آورم فرمود نشسته بجا آور گفتم اگر قوّت نداشته باشم نشسته بجا آورم فرمود بجا آور به همان حالى که به قفا خفته اى در فراش خود 

و از دعائم الاسلام روایتست که حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله در دهه آخر ماه رمضان رختخواب خود را جمع مى کرد و کمر خود را محکم مى بست براى عبادت و در شب بیست و سیّم اهل خود را بیدار مى کرد و آنها را که خواب رُبُوده بود آب بصورتشان مى پاچید و حضرت فاطمه صلوات الله علیها نمى گذاشت در این شب احدى از اهلش بخوابد و علاج مى فرمود خواب آنها را به کمى طعام و مهیّا مى کرد آنها را براى احیاء آن شب از روز یعنى امر مى فرمود که روز را خواب و استراحت کنند که شب خوابشان نبرد و احیا بدارندومى فرمود محروم کسى است که ازخیر امشب محروم بماند

و روایت شده که حضرت صادق علیه السلام سخت مریض شده بود چون شب بیست و سیّم ماه رمضان شد موالى خود را امر فرمود که حرکتش دادند به مسجد بردند و آن شب را در مسجد بود تا به صبح علامه مجلسى (ره ) فرموده که هر مقدار قرآن که ممکن باشد در این شب بخواند و دعاهاى صحیفه کامله را بخواند خصوصاً دعاى مکارم الاخلاق و دعاى توبه و روزهاى این شبها را نیز باید حرمت داشت و به عبادت و تلاوت و دعا به سَر آورد زیرا که در احادیث معتبره وارد شده است که روز قدر در فضیلت مثل شب قدر است.

 

در این شبهای قدر بهتر است این اعمال هم انجام شود :

 

ü      ۲ رکعت نماز برای سلامتی آقا  امام زمان (عج)

ü      ۲ رکعت نماز برای شادی روح تمامی رفتگان و اموات و ۲۵ بار ذکر " اللهم اغفرلی لجمیع المومنین والمومنات والمسلمین والمسلمات"

ü      ۲ رکعت نماز تقدیم به اهل بیت و خواندن دعای توسل

ü      ۲ رکعت نماز فاطمه زهرا (س) : در رکعت اول بعد ازحمد 100 مرتبه سوره قدر و در رکعت دوم  بعد از حمد 100 مرتبه سوره توحید .

ü       خواندن سوره دخان و قدر

 

 

نماز و  اعمال شب های قدر

شب  19 :

اول شبهاى قدر است و شب قدر همان شبى است که در تمام سال شبى بخوبى و فضیلت آن نمیرسد و عمل در آن بهتر است از عمل کردن و هزار ماه و در آن شب تقدیر امورات سال میشود و ملائکه و روح که اعظم ملائکه است در آن شب باذن پروردگار بزمین نازل میشود و بخدمت امام زمان ع  مشرف میشوند.

1- غسل است و بهتر آنستکه مقارن غروب آفتاب غسل کند که نماز مغرب را با غسل بخواند. 
2- دو رکعت نماز است . در هر رکعت بعد از حمد) هفت مرتبه (توحید و بعد از فراغ هفتاد مرتبه استغفرالله و اتوب الیه .

3- قرآن مجید را بگیرد و بگشاید و بگذارد در مقابل خود و بگوید:

"اللهم انى اسئلک بکتابک المنزل و مافیه اسمک الاکبر و اسمائک الحسنى و ما یخاف و یرجى ان تجعلنى من عتقائک من النار  "

پس هر چه حاجت دارد بخواهد.

4- آنکه مصحف شریف را بگیرد و بر سر گذارد و بگوید:

" اللهم بحق هذا القران و بحق ارسلته به و بحق کل مؤ من مدحته فیه و بحقک علیهم فلا احداعرف بحقک منک  "

 

پس ده مرتبه بگوید. بک یاالله و ده مرتبه بمحمده پس هر یک از معصومین را نام برد و ده مرتبه بگوید تا بحجة بن الحسین علیه السلام برسد. آنوقت حاجت خود را از خدا بخواهد.

 

شب 20 :

نمازش هشت رکعت است بعد از حمد بهر سوره اى میسر شود.

 

شب 21 :  

فضیلتش زیادتر است از شب نوزدهم و باید اعمال آن شب را از غسل و احیا و زیارت امام حسین (ع ) و نماز هفت قل هو الله و قرآن سرگفتن و صد رکعت نماز دعاى جوشن و غیرها در این شب بعمل آورد و نماز امشب هشت رکعت است به حمد و هر سوره اى که میسر است و از این شب شروع میشود.

در این شب حمادبن عثمان  بر حضرت صادق ع  وارد شد. حضرت سئوال کرد که غسل کرده اى . عرض ‍ کرد بلى . پس حضرت حصیرى طلبید و حماد را نزدیک خویش خواند و مشغول نماز گردید و پیوسته آنحضرت نماز خواند و حماد نیز خود را بآنحضرت چسبانیده بوده و نماز میخواند تا از نمازهاى خود فارغ شدند. پس آنحضرت دعا کرد و جماد آمین گفت تا صبح طلوع کرد. آنجناب اذان و اقامه گفت و بعض غلمان خود را طلبید و پیش ایستاد و نماز صبح خواند در رکعت اول حمد و انا انزلناه  و در دوم حمد و توحید خواند و بعد از نماز مشغول به تسبیح و تقدیس و مسلمات شد. پس سر به سجده نهاد و بمقدار یک ساعت بجز چیزى از آنجناب شنیده نشد. پس از آن ، این دعا را خواند:

"لا اله انت مقلب القلوب و الابصار "

 
شب  22 :

 
نمازش هشت رکعت است به حمد و هر سوره که خواهد و غسل و دعاهاى این شب را بعمل آورد.

 

شب23 :

از دو شب قدر سابق افضل است و از احادیث بسیار مستفاد میشود ک شب قدر همین شب است و در این شب جمیع امور بر وفق حکمت مقدر میگردد. و از براى این شب غیر از اعمالیکه با دو شب سابق مشترک است چند عمل دیگر است  :

 
1- خواندن سوره عنکبوت  و روم  که حضرت صادق (ع ) قسم یاد فرمود که خواننده این دو سوره در این شب از اهل بهشت است .

2- خواندن سوره حم دخان  .

3- خواندن انا انزلناه  .

نماز امشب هشت رکعت است به حمد و هر سوره که میسر شود علامه مجلسى  فرموده که هر مقدار قرآن که ممکن باشد در این شب بخوانند و دعاهاى صحیفه کامله را بخوانند، خصوصا دعاى مکارم الاخلاق و دعاى توبه و روزهاى این شبها را نیز باید حرمت داشت و بعبادت و تلاوت و دعا بسر آورد. زیرا که در احادیث معتبر، وارد شده است که روز قدر در فضیلت مثل شب قدر است